Υγεία

Έχουν περάσει πάνω από πέντε χιλιάδες χρόνια από την εποχή που το ανθρώπινο είδος φάνηκε να κερδίζει τον αγώνα επιβίωσης. Κάποια στιγμή, στηριζόμενο στην εμπειρικού τύπου γνώση που είχε αρχίσει να συσσωρεύει, κοντά στα άλλα βάλθηκε να ανακαλύψει και τρόπους που θα βελτίωναν τις συνθήκες διαβίωσης και θα ανακούφιζαν από τον πόνο. Χιλιάδες χρόνια προσπάθειας αρχαίων λαών, μετέβαλαν την εικόνα του «Μάγου- Θεραπευτή» σε εκείνη του «Ιατρού». Στην πορεία αυτή καθοριστική υπήρξε η συμβολή των αρχαίων Ελλήνων οι οποίοι, μεταξύ 7ου και 4ου π.Χ. αιώνα, στο πλαίσιο της αναζήτησης των γενικών νόμων που διέπουν τα φυσικά φαινόμενα και στη δημιουργία ενός λογικού συστήματος με καθολική ισχύ, πραγματοποίησαν και το ποιοτικό άλμα στην Ιατρική. Σημαντικότερη φαίνεται η συμβολή του Ιπποκράτη (5ος αιώνας π.Χ.) ο οποίος, εκτός από τη διατύπωση του «Ιατρικού Δόγματος» η φύση επεμβαίνει και θεραπεύει, εισήγαγε τη χρήση ιατρικού ιστορικού, μέσω του οποίου έκανε πρόγνωση, ενώ ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε την ανάγκη τήρησης ενός κώδικα ιατρικής δεοντολογίας, τον οποίο και διατύπωσε και, εν μέρει, ισχύει ακόμη. Η συμβολή των άλλων λαών μέχρι και το Μεσαίωνα μπορεί να θεωρηθεί ότι συνοψίζεται στη διατύπωση από τον Αβικέννα του «κανόνα της Ιατρικής» για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία και στην εισαγωγή της καραντίνας ως μεθόδου πρόληψης επιδημιών (14ος αιώνας). Με την εμφάνιση της Αλχημείας, επανήλθε και το πρόβλημα της ανακάλυψης του ελιξίριου της ζωής μέσω της αναζήτησης της «Φιλοσοφικής Λίθου», η οποία όμως θα έλυνε και το πρόβλημα της μετατροπής των ευτελών μετάλλων σε χρυσό, απόψεις που μεταφέρθηκαν από τους Άραβες στην Ευρώπη και είχαν επίδραση μέχρι το 16ο αιώνα. Η ιατρική άρχισε να παίρνει επιστημονικό χαρακτήρα μετά το 1650 μ.Χ., αφότου τέθηκαν οι γενικές μεθοδολογικές βάσεις της επιστήμης. Η πειραματική μέθοδος έγινε και δικό της «εργαλείο», όμως τη σημαντική βοήθεια έδωσαν κάποιες επιστημονικές ή τεχνολογικές ανακαλύψεις οι οποίες βοήθησαν την παρατήρηση, με σπουδαιότερες αυτές του μικροσκοπίου, του στηθοσκοπίου και των ακτίνων Χ.Σήμερα η πρόοδος που έχει συντελεστεί σε επιστήμη και τεχνολογία έχει οδηγήσει στην ανακάλυψη νόμων ικανών να ερμηνεύσουν πληρέστερα την πραγματικότητα κι αυτό επιτρέπει την όλο και μεγαλύτερη εκμετάλλευση ενδογενών δυνατοτήτων της φύσης. 

Στον τομέα της Ιατρικής το γεγονός αυτό «Μεταφράζεται» στη δημιουργία:

α. Ειδικών διατάξεων (ηλεκτρονικών μικροσκοπίων, αξονικών και μαγνητικών τομογράφων, ενδοσκοπίων) και στη χρήση μικροϋπολογιστών σε διάφορες κατηγορίες εξετάσεων, που ενισχύουν το ερευνητικό και διαγνωστικό της εύρος.

β. Σύγχρονων φαρμάκων (αντιβιοτικά, αντινεοπλασματικά, αντιφλεγμονώδες κ.α.), διατάξεων τεχνητού νεφρού, εξωσωματικής γονιμοποίησης- κυκλοφορίας, laser, αλλά και νέων βιοσυμβατών υλικών, που αυτά κι ένα σωρό άλλα χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση λεπτών εγχειρήσεων και μεταμοσχεύσεων ή προσθηκών τεχνητών οργάνων, αναδεικνύοντας τις θεραπευτικές της δυνατότητες. Ακόμα, η ανάπτυξη των βιοεπιστημών (Βιολογία, Μοριακή Γενετική κ.α.) και της βιοτεχνολογίας, σε συνδυασμό με άλλες τεχνολογικές δυνατότητες, ώθησαν την έρευνα σε θέματα όπως η δομή και η λειτουργία των κυττάρων και η εύρεση του μηχανισμού παθογένειας των νόσων, και οδήγησαν στον έλεγχο του γενετικού υλικού και την αναζήτηση «Βιοπροϊόντων με προδιαγραφές». Η πραγματικότητα αυτή έθεσε και πάλι «επί τάπητος» το πρόβλημα των «ορίων» της επιστημονικής  έρευνας.Παρόλο την εξέλιξή της, το κύριο πρόβλημα της Ιατρικής εντοπίζεται στο γεγονός ότι το «κοινωνικό πρόσωπό» της παραμένει θολό. Αν και έχουν περάσει 200 χρόνια από τότε που τέθηκε επισήμως προς λύση στη σύγχρονη κοινωνία το ζήτημα της δημόσιας υγείας, το βασικό ερώτημα- επίκαιρο ακόμα από την εποχή του Ιπποκράτη- ποιος κατέχει την «τέχνη ή δεξιότητα» να αποκαθιστά την υγεία και πώς μπορεί να τη μεταχειρίζεται, παραμένει αναπάντητο. Όταν οι «φορείς» καταφέρουν να το απαντήσουν, η Ιατρική θα πάψει να είναι «κολλημένη στο τοίχο». Στόχος μου είναι να δώσω σε ένα κοινό που δεν έχει, υποχρεωτικά, Ιατρικές ή Νοσηλευτικές γνώσεις την εικόνα της σύγχρονης Ιατρικής.